Lên bởi trend, chết bởi trend
Hiểu một cách đơn giản, “trend” là xu hướng hoặc trào lưu được nhiều người theo đuổi trong khoảng thời gian nhất định, xuất hiện ở nhiều lĩnh vực, dưới nhiều hình thái khác nhau, có thể là vật lý hoặc phi vật lý.
Các bạn đặc biệt lưu tâm ở tính chất vật lý hoặc phi vật lý nói trên. Điều này có nghĩa rằng, trend có thể là sản phẩm hàng hóa, hoặc phong cách, sở thích, đôi khi là chính con người.
Blog này chuyên chia sẻ về kinh doanh, nên tất nhiên, trend tôi muốn đề cập ở đây trên góc độ làm ăn.
Trend có thể giúp một người từ Zero thành Hero. Ngược lại, cũng có thể đẩy một Hero quay trở lại vạch xuất phát. Minh chứng là trong quá trình Internet hình thành và phát triển ở Việt Nam, có những Idol ở một số lĩnh vực, từng được cả xã hội biết tới và quan tâm, nhưng hiện tại họ đang đi đâu về đâu?
Trong kinh doanh, nếu tận dụng được truyền thông, bắt được đúng xu hướng, đồng nghĩa với việc bạn tham gia vào thị trường đang tăng trưởng, thì chắc chắn hưởng lợi. Không ít những tấm gương bắt đúng ‘’long mạch’’, chỉ sau vài năm có thể lên như diều gặp gió.
Điểm lại trong quá khứ, giai đoạn hoàng kim của Facebook từ khoảng 2013-2017, Shopee, Lazada tiếp nối ngay sau đó, thịnh hành nhất trong những năm Covid (2019-2020). Còn từ sau Covid đến nay là TikTok.
Mỗi nền tảng đi cùng một thế hệ, phả hơi nóng vào thị trường trong khoảng 3-5 năm. Nếu đi đúng sóng, bạn sẽ có 3-5 năm đẩy doanh nghiệp đi rất xa.
Là người hưởng lợi từ những nền tảng này, nhiều ít khác nhau, nhưng với dăm lần bảy lượt được – mất cũng giúp tôi nhận ra được cách thức vận hành tuần hoàn và cơ hội.
Một nền tảng, trào lưu hay sản phẩm mới ra đời sẽ mang theo những cơ hội mới, bắt đầu ở dạng trend ngắn hạn, kéo dài từ 1-2 tháng, có thể đến 1-2 năm, hoặc dài hơn. Trên thực tế, trend ngắn hạn có thể biến thành dài hạn, nhưng đa phần, sau một thời gian, các trend sẽ biến mất vĩnh viễn.
Những người kinh doanh làm ăn đúng thời điểm, nhanh nhạy bắt được xu hướng nhờ “trend” có thể phất lên nhanh chóng. Bằng chứng là chúng ta có thể bắt gặp nhiều trường hợp ở thế hệ cha chú giàu lên nhờ làm ăn một ngành, nghề, hay một sản phẩm hàng hóa nào đó.
Như vậy, trend quá tốt? Với tôi, điều này không hẳn. Trend chỉ tốt nếu ĐÚNG NGƯỜI – ĐÚNG THỜI ĐIỂM.
Ngược lại, nếu bạn chậm chân, không chỉ mất cơ hội, mà còn mất tiền. Khi xu hướng lên tới đỉnh, diễn biến tiếp theo là đi xuống. Và nó sẽ không đi từ từ mà cắm đầu lao dốc.
Hãy tưởng tượng, bạn chuẩn bị hành trang chu toàn để đi lên nhưng hóa ra mọi thứ lại đi ngược. Cuối cùng, nó cuốn đi mọi thứ của bạn.
Bản thân tôi đã từng trải nghiệm cơn gió ngược này. Đó là vào giai đoạn dịch bệnh Covid hoành hành. Hẳn mọi người còn nhớ cơn sốt khẩu trang bao trùm xã hội thời điểm ấy.
Khẩu trang lên giá khủng khiếp và những người kiếm nhiều tiền nhất là những người đi đầu, có sẵn hàng, nhà máy, năng lực sản xuất. Rất tiếc, tôi không thuộc trường hợp này!
Đến sóng thứ hai, nhiều người chạy theo đầu tư máy móc, nhà máy sản xuất nhưng trend xuống rất nhanh khiến chưa kịp thu hồi vốn thì cầu của thị trường đã bị ngắt. Hệ quả là những người này hoặc không thể bán hàng hoặc phải chấp nhận bán giá thấp, lỗ vốn. Giai đoạn này, người làm sản xuất thua lỗ hết, may mắn, tôi chỉ làm trading.
Với đầu nhập – bán, vốn,.. sẵn sàng trong tay, tôi chốt nhanh đánh gọn trong khoảng 4-5 ngày, ôm được khoản lãi đáng kể. Nhưng, đúng chỉ sau thời điểm tôi chốt đơn cuối cùng 1 ngày, giá thị trường down mạnh. Những người đi sau, chỉ vào chậm vài tiếng đồng hồ đã lỗ hàng trăm triệu.
Chứng kiến sự trở mặt của “trend”, tôi quyết định, đây là lần cuối cùng tham gia vào những con sóng dạng này bởi lẽ nó vượt quá khả năng điều khiển của mình. Mọi quyết định khi đó hoàn toàn phụ thuộc vào thời gian và may mắn.
Tuy nhiên, đó chưa phải là toàn bộ vấn đề. Mất tiền, nhưng mất nhanh thì vẫn có thể coi là may mắn. Mất tiền âm ỉ, không nhận diện được nguy cơ mới thực sự đáng sợ.
Đây chính là điều nguy hiểm nhất của trend. Nó gây ra tư duy bị phụ thuộc, khiến người kinh doanh khó thay đổi được suy nghĩ và làm ăn ngày càng đi xuống.
Khi làm ăn thuận lợi không ai tự thừa nhận mình đang “thắng” nhờ trend mà hầu hết sẽ cho rằng bản thân thông minh, tài giỏi. Như vậy, trong tương lai, khi trend xuống sẽ “ăn đủ”. Bạn sẽ không thể nhìn ra, mà đổ lỗi cho làm ăn khó khăn hoặc thị trường có vấn đề. Bạn phải hiểu rằng, nhu cầu thị trường lên hoặc xuống do nhiều ảnh hưởng, nhưng trend thì sẽ xuất hiện rồi mất đi, chứ không thể tồn tại mãi.
Vì vậy, trước bất cứ xu thế hay làn sóng nào, cần nhận định rõ ràng, là ngắn hạn hay dài hạn, từ đó đưa ra phương án ứng phó. Nếu không phân biệt được rõ ràng, bạn sẽ trở thành người phụ thuộc, bị động, từ đó định hướng, tư duy sai, dẫn đến kế hoạch kinh doanh lạc lối.
Sự việc tưởng chừng nhỏ nhưng hậu quả không đơn giản chút nào!
Cuối cùng, bài học tôi rút ra được là đứng trước xu hướng, nếu tham gia, hãy chắc chắn rằng mình đủ nhanh. Còn nếu không, hãy bỏ qua, đừng để bị cuốn vào.
Quan trọng hơn, hãy tư duy làm ăn bền vững. Trong “bữa tiệc” kinh doanh, trend chỉ nên là chút gia vị để đồ thị lên xuống nhịp nhàng mà thôi.
